Không có gì tuyệt vời hơn cảm giác cuối cùng đã tập hợp đủ mọi linh kiện cần thiết cho một bộ PC mới tinh. Khoảnh khắc bóc hộp và bắt đầu quá trình lắp ráp có thể là phần thú vị nhất, nhưng chính sự phấn khích này đôi khi lại khiến chúng ta vội vàng bỏ qua những chi tiết quan trọng. Đã có lúc tôi cũng từng hấp tấp lắp ráp một cỗ máy chỉ để nhanh chóng đạt được mục tiêu cuối cùng: một chiếc PC hoạt động trơn tru theo ý muốn.
Việc “cắt giảm” (corner-cutting) thường được biện minh bằng lý lẽ “để sau làm” hoặc “cái này không quan trọng đến chức năng cốt lõi của máy tính”. Tuy nhiên, những lựa chọn này có thể biến niềm vui thành nỗi thất vọng chỉ trong chớp mắt. Tin tôi đi, sau khi tự mình mắc phải 5 sai lầm dưới đây trong các lần build PC trước, tôi sẽ không bao giờ lặp lại chúng nữa.
1. Mua Nguồn (PSU) Giá Rẻ
Lựa chọn tiềm ẩn rủi ro
Nguồn máy tính (PSU) với nhiều dây cáp kết nối
Nhiều năm trước, khi số lượng PC tôi từng lắp đặt còn chưa đến hai chữ số, tôi hầu như không có kiến thức về những yếu tố tạo nên một bộ nguồn chất lượng tốt. Tên thương hiệu thường là một cách khá an toàn để nhận biết, nhưng như chúng ta đã biết ngày nay, điều đó không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm đó đáng để mua. Khi tôi chuẩn bị linh kiện cho một hệ thống của một người bạn vào thời điểm đó, chúng tôi đã chọn một bộ nguồn giá rẻ, non-modular từ một thương hiệu tương đối quen thuộc. Nó có chứng nhận 80 Plus nào đó, nên tôi nghĩ thế là đủ tốt.
Trong vòng 2 tháng kể từ khi bộ PC đi vào hoạt động, bộ nguồn đã hỏng, và kéo theo hầu hết các linh kiện khác vào “nấm mồ” cùng nó, ngoại trừ CPU và card đồ họa. Giờ đây, không chỉ từ kinh nghiệm đau thương này mà còn từ nhiều lần khác, tôi nhận ra rằng dấu hiệu của một bộ nguồn tốt nằm ở vật liệu cấu thành bên cạnh tên thương hiệu. Việc chọn bộ nguồn rẻ nhất có thể trong giới hạn công suất yêu cầu không phải là một ý hay. Luôn tốt hơn nếu chi tiêu nhiều hơn một chút cho PSU thay vì tiết kiệm, và tôi đã học được bài học này một cách cay đắng.
2. Quyết Định Vội Vàng Với Bo Mạch Chủ (Mainboard)
Những sai lầm đã xảy ra
Việc lựa chọn bo mạch chủ có lẽ là một trong những phần “nhàm chán” nhất của quá trình build PC. Nó không ảnh hưởng sâu sắc đến hiệu suất, miễn là mọi thứ tương thích, và cũng không có quá nhiều sự đa dạng trong một họ chipset nhất định. Nhưng có những khác biệt. Tôi từng chọn một bo mạch chủ cho một bộ PC mà thiếu thốn trầm trọng các cổng USB, không hỗ trợ phiên bản PCIe mới nhất, và khả năng cấp điện cho CPU cũng không thực sự tốt, dù đó là một mẫu cao cấp hơn. Một lựa chọn vội vàng có thể giới hạn khả năng nâng cấp và mở rộng của hệ thống trong tương lai, gây khó khăn cho người dùng khi muốn bổ sung thiết bị ngoại vi hoặc card mở rộng.
3. Sử Dụng Ổ Cứng SSD Không Rõ Nguồn Gốc
Hệ quả khó lường
Ổ cứng SSD Samsung 990 Evo Plus trên nền cây cảnh
Vào thời điểm mà bộ nhớ flash còn tương đối đắt đỏ so với ổ cứng cơ truyền thống, tôi đã tìm cách tiết kiệm chi phí trong khi vẫn muốn tận hưởng lợi ích của tốc độ lưu trữ nhanh. Tôi không thể mua các ổ SSD của thương hiệu lớn vào lúc đó, vì vậy tôi chọn một sản phẩm không rõ nguồn gốc. Nó rẻ, dung lượng khá, và dù không có bất kỳ đánh giá nào đáng chú ý, tôi vẫn tin rằng ổ đĩa này sẽ bền ít nhất bằng một nửa so với lựa chọn đắt tiền hơn.
Tôi không thể sai lầm hơn thế. Ổ đĩa đầu tiên tôi nhận được đã hỏng hoàn toàn ngay khi mở hộp (Dead on Arrival). Bo mạch chủ của tôi không nhận diện được nó và tôi không thể làm cho nó hoạt động, nhưng may mắn thay cửa hàng bán lẻ mà tôi mua đã đồng ý đổi lấy một ổ đĩa tương tự. Ổ đĩa mới khởi động và hoạt động được khoảng 3 ngày trước khi hệ thống của tôi từ chối khởi động. Sau này, với nhiều năm kinh nghiệm kỹ thuật hơn, tôi phát hiện ra rằng ổ đĩa đó có vô số bad sector và lỗi không thể khắc phục, đến mức nó hoàn toàn trở nên vô dụng. Việc nó không còn được niêm yết để bán ở bất kỳ đâu nữa đã nói lên tất cả những gì tôi cần biết.
Bạn có thể chấp nhận rủi ro với các thương hiệu lưu trữ ít tên tuổi hơn, nhưng ít nhất, hãy nghiên cứu kỹ về loại chip flash họ sử dụng cũng như các đánh giá từ người dùng khác. Nếu ổ đĩa đáng tin cậy, bạn sẽ không thấy nhiều khách hàng phàn nàn về việc chúng bị hỏng. Khi còn nghi ngờ, hãy mua từ một thương hiệu uy tín như Samsung, Crucial, WD, trong số những hãng khác.
4. Xem Nhẹ Tầm Quan Trọng Của Vỏ Case (Case PC)
Khiến quá trình lắp đặt trở thành cơn ác mộng
Thùng máy tính màu đen với mặt hông bằng acrylic trong suốt
Vỏ case PC thường là một linh kiện bị bỏ qua trong quá trình lắp ráp. Nhiều người mới bắt đầu chỉ muốn một cái “hộp” để chứa linh kiện, điều đó khá hợp lý, nhưng quá trình lắp đặt sẽ dễ dàng hơn rất nhiều khi bạn có một chiếc vỏ case được thiết kế và chế tạo tỉ mỉ. Các vỏ case giá rẻ thường được làm từ vật liệu kém chất lượng và có những chi tiết “cắt giảm” đúng nghĩa đen. Các cạnh kim loại bên trong thường sắc bén và không được hoàn thiện tốt, dẫn đến việc bị đứt tay hoặc tệ hơn là làm đứt dây cáp. Rất đáng để chi thêm khoảng 500.000 – 700.000 VNĐ cho một chiếc vỏ case ít nhất có một số tiện nghi cơ bản. Một chiếc vỏ case máy tính có thể đồng hành cùng bạn qua nhiều thế hệ linh kiện, vì vậy việc đầu tư ngay từ bây giờ là hoàn toàn hợp lý.
5. Bỏ Qua Quản Lý Cáp (Cable Management)
Không ai thích một chiếc nắp hông bị phồng
Chi tiết quản lý cáp bên trong vỏ máy tính Corsair 3500X ARGB gọn gàng
Giống như nhiều người tự lắp PC, phần tôi ít yêu thích nhất trong bất kỳ bộ máy mới nào là quản lý cáp. Khi còn là người mới, tôi hoàn toàn không muốn làm điều đó. Đến mức, tôi thậm chí còn không thèm lắp tấm che mặt sau, chủ yếu vì nó không vừa vặn. Một bộ PC theo phong cách “kinh doanh phía trước, tiệc tùng phía sau” không chỉ trông kém thẩm mỹ mà còn hút rất nhiều bụi vào bên trong, điều này có thể ảnh hưởng đến hiệu suất tản nhiệt. Dành thời gian quản lý cáp đúng cách ngay từ đầu cũng giúp việc nâng cấp sau này trở nên dễ dàng hơn rất nhiều, miễn là bạn có kế hoạch trước cho chúng.
Tôi sẽ không bao giờ mắc lại những sai lầm này nữa
Tôi đã trở thành một người lắp ráp PC hoàn toàn khác so với trước khi mắc phải tất cả những sai lầm này. Việc mắc lỗi là một phần của sở thích, và mặc dù một số sai lầm gây đau đớn (và tốn kém) hơn những sai lầm khác, nhưng điểm chung của chúng là tất cả đều có thể tránh được. Rất nhiều trong số đó bắt nguồn từ việc lựa chọn linh kiện không đúng, một sai lầm mà mọi người lắp ráp đều đã từng mắc phải ít nhất một lần.
Tài liệu tham khảo:
- How to build a computer for beginners
- Mistakes to avoid after building a new PC
- 5 gaming PC build pitfalls I watch out for when selecting parts
- PC case acrylic side panel – Flickr
