Khi tìm hiểu về phần cứng và hiệu năng máy tính cá nhân, bạn có thể dễ dàng lạc vào vô vàn ý kiến trái chiều trên các diễn đàn hay video công nghệ. Từ việc lựa chọn linh kiện phù hợp và tối ưu hóa chúng đúng cách đến việc phát huy hiệu suất tối đa, việc xác định một hướng đi rõ ràng cho riêng mình thường rất phức tạp. Điều này dẫn đến nhiều hiểu lầm và quyết định mua sắm sai lầm, mà không phải lúc nào cũng dễ dàng khắc phục. Để giúp cộng đồng người dùng Việt tránh khỏi những cạm bẫy này, chúng tôi đã tổng hợp 8 quan niệm sai lầm phổ biến nhất về hiệu năng PC mà bạn cần đặc biệt lưu ý. Hãy cùng chiasethuthuat.com khám phá để trang bị kiến thức vững chắc, giúp bạn xây dựng và tối ưu hệ thống máy tính của mình một cách thông minh nhất.
8. PC cấu hình cao không thể hoạt động ổn định nếu thiếu tản nhiệt nước
Quan niệm này hoàn toàn sai lầm
Quan niệm này tự nhiên trở nên phổ biến khi các bộ tản nhiệt nước AIO (All-in-One) ngày càng có giá phải chăng hơn, trong khi các CPU hiện đại lại tiêu thụ nhiều điện năng hơn. Nhiều người tự lắp PC đã chuyển sang tản nhiệt nước vì cho rằng chúng mang lại hiệu suất vượt trội, tính thẩm mỹ cao và độ ồn thấp hơn. Tuy nhiên, tản nhiệt khí chưa bao giờ lỗi thời. Các bộ tản nhiệt khí chất lượng cao vẫn tiếp tục làm mát xuất sắc ngay cả những CPU hiệu năng cao, thường là với độ ồn thấp hơn đáng kể.
Hầu hết người dùng không sử dụng các CPU đầu bảng như Core i9-14900K hay Core Ultra 9 285K, và không cần một bộ tản nhiệt nước 360mm để giữ cho hệ thống mát mẻ. Gần như tất cả các CPU không phải dòng cao cấp đều có thể được làm mát dễ dàng bằng các bộ tản nhiệt khí tốt, và người dùng thường không cần chi quá 50 USD cho bộ tản nhiệt. Tản nhiệt nước có vị trí riêng của nó, và thực tế là không thể tránh khỏi trên một số cấu hình nhất định, nhưng nó không phải là một yếu tố bắt buộc như cộng đồng vẫn đồn đại, ngay cả đối với các hệ thống hiệu năng cao.
7. Các bài kiểm tra benchmark tổng hợp là đủ để kiểm tra ép xung
Kiểm tra thực tế có thể phát hiện sự không ổn định tiềm ẩn
Nếu bạn vẫn có thói quen ép xung CPU hoặc GPU của mình, có lẽ bạn sẽ sử dụng một loạt các công cụ benchmark và stress test để kiểm tra các cài đặt ép xung mới. Mặc dù đây là một trong những phương pháp tốt nhất khi ép xung phần cứng, nhưng nó không toàn diện như bạn nghĩ. Các công cụ benchmark chỉ stress CPU, GPU hoặc bộ nhớ trong một khoảng thời gian ngắn, và nếu nó vượt qua bài kiểm tra, người ta tin rằng nó đã ổn định. Tuy nhiên, đây luôn chỉ là bước sơ bộ.
Bài kiểm tra thực sự cho phần cứng của bạn là việc sử dụng trong thế giới thực, ví dụ như các phiên chơi game hoặc render kéo dài (hoặc bất kỳ tác vụ nặng nào khác). Những kịch bản này thường sẽ làm lộ ra những sự không ổn định mà các công cụ benchmark có thể bỏ qua. Các hiệu ứng dây chuyền của việc ép xung đối với phần còn lại của hệ thống thường chỉ được phát hiện trong quá trình thử nghiệm thực tế. Vì vậy, bạn nên tránh đưa ra kết luận vội vàng sau khi chạy một vài bài kiểm tra tổng hợp. Các công cụ này chạy các khối lượng công việc có thể dự đoán được, khác với nhiều trường hợp sử dụng đa dạng trong thế giới thực.
6. Bạn nên luôn tránh các bộ nguồn đạt chuẩn Bronze
Hãy công nhận giá trị của các bộ nguồn Bronze
Bộ nguồn máy tính (PSU) 80 Plus Bronze được lắp đặt bên trong case PC chơi game
Bất cứ khi nào ngân sách cho phép, bạn nên mua bộ nguồn tốt nhất có thể, không phải về công suất mà là về độ tin cậy và hiệu suất. Vào năm 2025, các bộ nguồn đạt chuẩn Gold không còn đắt như trước nữa. Ví dụ, tôi đã mua một bộ nguồn Bronze vào năm 2017 vì lựa chọn một bộ nguồn Gold sẽ vượt quá ngân sách. Mặc dù vậy, các bộ nguồn Bronze không nên bị “ghẻ lạnh” như cách mà hầu hết những người tự lắp PC vẫn làm.
Miễn là model bạn mua đến từ một thương hiệu uy tín và được biết đến là đáng tin cậy, chuẩn 80+ Bronze không có nghĩa là PC của bạn sẽ gặp rủi ro. Nó chỉ đơn giản là bộ nguồn đó sẽ kém hiệu quả năng lượng hơn một chút. Nếu nó có đủ công suất, cấu trúc tốt và giúp bạn tiết kiệm một khoản tiền khi ngân sách eo hẹp, thì không có hại gì khi mua một bộ nguồn Bronze, ngay cả trong năm 2025.
5. Tất cả SSD đều giống nhau, miễn là chúng là NVMe
Hoàn toàn không phải vậy
Hầu hết mọi người đều biết rằng ngay cả một SSD SATA cũng tốt hơn nhiều so với một ổ đĩa cứng HDD truyền thống về khả năng phản hồi của hệ thống và thời gian tải game. Và các SSD NVMe đã trở nên đủ phải chăng để mọi người sẵn sàng bỏ qua hoàn toàn ổ SATA khi chuyển đổi từ HDD. Tuy nhiên, nhiều người vẫn mua SSD NVMe mà không xem xét vô số khác biệt tồn tại giữa các model khác nhau.
Ngoài sự khác biệt rõ ràng về giao diện PCIe (PCIe 4.0 hiện là khuyến nghị phổ biến nhất cho hầu hết người dùng), còn có hàng loạt khác biệt khác có thể làm người dùng trung bình bối rối. Ví dụ, hai ổ NVMe thuộc cùng một thế hệ PCIe có thể có tốc độ đọc/ghi khác nhau. Ngoài ra, SSD bạn mua có thể không có bộ nhớ đệm DRAM, vốn rất hữu ích trong một số tác vụ nhất định. Ngay cả độ bền của các ổ đĩa khác nhau cũng có thể khác biệt rất nhiều.
Một số SSD cấp thấp như WD Green, và thậm chí cả WD Blue, không được khuyến nghị trừ khi bạn không còn lựa chọn nào khác. Tốt hơn hết là nên chi thêm một chút tiền cho một ổ đĩa tốt, được đánh giá cao hơn là mạo hiểm với dữ liệu của bạn và lãng phí khoản đầu tư.
4. Càng nhiều RAM, càng tốt
Khi ít lại là hơn
Có vẻ hiển nhiên rằng việc có càng nhiều bộ nhớ RAM trên PC sẽ luôn tốt hơn là có ít hơn. RAM 64GB trông chắc chắn tốt hơn 32GB, phải không? Tuy nhiên, việc tăng dung lượng bộ nhớ trong hệ thống có thể đi kèm với một số lưu ý mà bạn có thể không ngờ tới. Hãy xem xét trường hợp này: bạn đang sử dụng bộ kit RAM DDR5-6000 2x16GB trên PC và muốn nâng cấp lên tổng cộng 64GB bộ nhớ. Vì vậy, bạn đặt mua một bộ kit giống hệt, mong muốn tận hưởng tốc độ 6.000MT/s với 4 thanh RAM trên bo mạch chủ.
Trên thực tế, rất có thể bạn sẽ không thể chạy RAM của mình ở tốc độ nhanh hơn 5.200–5.600MT/s. Điều này là do bạn càng lắp đầy nhiều khe RAM trên bo mạch chủ, khả năng các thanh RAM sẽ chạy ở tốc độ tối đa quảng cáo càng thấp, bất kể có XMP/EXPO hay không. Bộ điều khiển bộ nhớ tích hợp (IMC) trên hầu hết các CPU không được trang bị để xử lý bốn thanh RAM ở tần số cao. Các thanh RAM đơn kênh và kênh đôi hoạt động hơi khác trong trường hợp này, nhưng hầu hết mọi người có thể bỏ qua những khác biệt đó.
Điều này không có nghĩa là bạn không thể chạy 64GB RAM ở tốc độ 6.000MT/s hoặc thậm chí 6.400MT/s. Việc cài đặt bộ kit 2x32GB không gây căng thẳng nhiều cho IMC của CPU, và bạn có thể dễ dàng chạy RAM của mình với XMP/EXPO mà bạn muốn. Tóm lại, dung lượng RAM bạn cài đặt càng lớn, tần số tối đa cho hoạt động ổn định càng thấp. Bạn cần tìm kiếm sự cân bằng để đảm bảo một hệ thống ổn định.
3. GPU sử dụng thấp hoặc CPU sử dụng cao luôn là nghẽn cổ chai
Hãy bình tĩnh với khái niệm nghẽn cổ chai
Chủ đề về nghẽn cổ chai (bottleneck) đầy rẫy thông tin sai lệch và nỗi sợ hãi không cần thiết. Ngay cả khi bạn tránh được các công cụ tính toán nghẽn cổ chai trực tuyến, bạn cũng dễ dàng tìm thấy những người ngẫu nhiên trên Reddit tuyên bố rằng “lỗi” nhỏ nhất trong việc ghép nối CPU-GPU của bạn là điều tồi tệ nhất trên đời. Và quy tắc ngón tay cái tồi tệ nhất về nghẽn cổ chai PC phải kể đến việc sử dụng CPU và GPU. Việc sử dụng GPU thấp không phải lúc nào cũng là vấn đề nghiêm trọng như người ta vẫn nghĩ. Tương tự, việc sử dụng CPU cao không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn đang bị nghẽn CPU.
Mức độ sử dụng CPU và GPU là các chỉ số hữu ích khi phát hiện nghẽn cổ chai, nhưng bạn cần đảm bảo rằng các biến số khác không làm sai lệch kết luận của bạn. Ví dụ, mức sử dụng GPU dưới 90% trong một trò chơi có thể xảy ra không phải do nghẽn CPU, mà vì cảnh đó không quá đòi hỏi, hoặc engine trò chơi không được tối ưu tốt. Mặt khác, mức sử dụng CPU gần 90% là hoàn toàn bình thường trong các tựa game nặng về CPU, đặc biệt là các trò chơi thế giới mở với vô số NPC và các tựa game chiến thuật.
2. Nhiệt độ CPU cao nghĩa là quá nhiệt
CPU hiện đại thích hoạt động ở nhiệt độ cao
Mặc dù bạn muốn CPU của mình hoạt động càng mát càng tốt (trong phạm vi thực tế), các bộ xử lý hiện đại lại thích hoạt động ở nhiệt độ cao. Các nhà sản xuất tối ưu hóa chip để mang lại hiệu suất tối đa có thể, và phần cứng tản nhiệt chịu trách nhiệm giữ cho silicon dưới nhiệt độ giới hạn (throttling). Điều này có nghĩa là nhiệt độ CPU cao mà bạn nhận thấy trong HWiNFO, ngay cả trong các tình huống nhàn rỗi, không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của sự cố với bộ tản nhiệt CPU, keo tản nhiệt hoặc luồng khí trong case.
Hành vi này chỉ là điều bạn cần làm quen, miễn là bạn đã lắp đặt một bộ tản nhiệt khí hoặc tản nhiệt nước phù hợp, tối ưu hóa đường cong quạt của mình và đảm bảo luồng khí thích hợp bên trong case của bạn. Miễn là CPU của bạn không thường xuyên chạm mức 90℃ khi chơi game hoặc các tác vụ thông thường khác, bạn không cần phải lo lắng về nhiệt độ CPU cao. “Quá nhiệt” là một thuật ngữ được sử dụng tùy tiện, nhưng bạn nên xác nhận hành vi thông thường của CPU cụ thể của mình trước khi đưa ra kết luận.
1. Giao diện PCIe mà GPU của bạn sử dụng không quan trọng
Nó không quan trọng, cho đến khi nó quan trọng
Quan niệm thông thường cho rằng sự khác biệt về hiệu suất giữa việc GPU của bạn sử dụng PCIe 3.0, PCIe 4.0 hoặc PCIe 5.0 là không đáng kể. Và, trong hầu hết các trường hợp, điều này hoàn toàn đúng. Bạn sẽ không mất quá 1-3% hiệu suất khi chuyển từ PCIe 5.0 xuống PCIe 3.0. Mặc dù vậy, giao diện bus mà GPU của bạn đang sử dụng trở nên quan trọng khi VRAM của bạn trở thành một nút thắt cổ chai.
Các GPU có 8GB VRAM rất dễ bị giảm hiệu suất đáng kể khi chạy trên PCIe 3.0, đây là mức tối đa mà các PC cũ hơn vẫn hỗ trợ. Khoảnh khắc thẻ đồ họa của bạn hết VRAM trên PCIe 3.0, trò chơi bắt đầu sử dụng RAM hệ thống, điều này ngay lập tức làm giảm hiệu suất nghiêm trọng. Điều này ít gây vấn đề hơn trên PCIe 5.0 do băng thông nhanh hơn của giao diện mới. Do đó, người dùng có hệ thống cũ hơn hoặc hệ thống ngân sách nên xem xét nghiêm túc khả năng hỗ trợ PCIe của PC của họ nếu họ đang sử dụng GPU có 8GB VRAM.
Hiệu năng PC không phải lúc nào cũng hoạt động như bạn nghĩ
Những quan niệm sai lầm mà mọi người có về phần cứng PC và cách các linh kiện hoạt động cùng nhau xuất phát từ lượng thông tin khổng lồ mà họ phải đối mặt. Mặc dù có thể để người khác chọn linh kiện cho bạn hoặc mua một chiếc PC lắp sẵn đáng tin cậy, nhưng bạn cần phải tự mình tìm hiểu nếu muốn biết rõ mọi ngóc ngách của hệ thống. Cách duy nhất để làm điều đó là tiếp thu nội dung từ nhiều nguồn, và tự mình hình thành những ý kiến có căn cứ. Hãy tiếp tục khám phá và chia sẻ những thủ thuật công nghệ hữu ích cùng chiasethuthuat.com!
