Hệ thống giải trí Nintendo (NES), hay còn được biết đến với cái tên “điện tử 4 nút” tại Việt Nam, nắm giữ một vị trí đặc biệt trong lịch sử ngành công nghiệp game. Đây không chỉ là console đầu tiên của Nintendo được phát hành toàn cầu mà còn là nơi khai sinh ra những phiên bản đầu tiên của các thương hiệu game vĩ đại và có tầm ảnh hưởng sâu rộng nhất như Super Mario và The Legend of Zelda. Mặc dù nhiều trò chơi xuất sắc nhất của Nintendo ra đời ở các thế hệ console sau này, nhưng chính NES là cái nôi sản sinh ra nhiều tựa game nền tảng không thể phủ nhận.
Bên cạnh các sản phẩm của Nintendo, nhiều series game từ các nhà phát triển bên thứ ba cũng có những khởi đầu đáng chú ý trên NES, tạo nên một thư viện game phong phú và vô cùng có giá trị. Nhưng đâu là những tựa game được đánh giá cao nhất? Không có gì ngạc nhiên khi danh sách 10 game NES hay nhất đều là những tác phẩm có tầm ảnh hưởng sâu sắc, bởi lẽ, những trò chơi vĩ đại luôn là nguồn cảm hứng cho những trò chơi vĩ đại khác, và trên NES, có rất nhiều game xuất sắc.
10. Super Mario Bros.
Bản gốc vẫn là một trong những huyền thoại
Super Mario Bros. là một tựa game mang tính nền tảng, và có thể nói rằng thành công của Nintendo được xây dựng gần như hoàn toàn dựa trên trò chơi này. Đây là một game platformer 2D, nổi bật với thiết kế cấp độ tuyệt vời, các nhân vật đầy màu sắc và vô số màn chơi hấp dẫn. Một trong những khía cạnh ấn tượng nhất của Super Mario Bros. là hệ thống điều khiển, mang lại cảm giác cực kỳ chính xác, ngay cả theo tiêu chuẩn hiện đại. Việc một tựa game platformer từ năm 1985 vẫn có cảm giác điều khiển mượt mà 40 năm sau đó là minh chứng cho một trò chơi được làm cực kỳ tốt.
Điều đáng kinh ngạc hơn nữa là hầu hết các yếu tố cốt lõi của công thức đã được định hình ngay từ lần thử đầu tiên: các nhân vật, kẻ thù và các chi tiết thiết kế khác của trò chơi, như các ống cống dịch chuyển (warp pipes) mang tính biểu tượng, vẫn hiện diện trong các game Mario hiện đại. Nintendo thực sự đã đi trước mọi đối thủ ngay từ những ngày đầu. Có lẽ lý do duy nhất khiến game này xếp ở vị trí thứ 10 chứ không cao hơn trong danh sách là vì Nintendo sau này đã cải tiến nó gần như ở mọi khía cạnh trong các phiên bản kế nhiệm.
Tổng hợp các cảnh chơi kinh điển trong Super Mario Bros. trên NES, thể hiện thiết kế màn chơi đầy màu sắc và nhân vật biểu tượng.
Screenshot gameplay Super Mario Bros. cho thấy Mario đang nhảy qua các khối gạch trong một cấp độ cổ điển, minh họa đồ họa 8-bit đặc trưng của game NES.
Hình ảnh Luigi đang chơi Super Mario Bros., một trong những nhân vật phụ mang tính biểu tượng của dòng game Nintendo 8-bit.
9. Castlevania III: Dracula’s Curse
Không phải Castlevania hay nhất, nhưng là số một trên NES
Castlevania III: Dracula’s Curse là tựa game thứ ba trong series, đồng thời là một bước đệm quan trọng đối với thương hiệu này. Sau khi phiên bản thứ hai bổ sung các yếu tố RPG, Castlevania III: Dracula’s Curse đã loại bỏ chúng để tập trung hoàn toàn vào lối chơi platformer đã làm nên thành công của bản gốc. Game này cũng giới thiệu các con đường phân nhánh và nhiều kết thúc, dù chưa theo cách mà series sẽ phát triển ở các game sau này. Nó chưa phải là một Metroidvania hoàn chỉnh với việc quay lại các khu vực đã qua và dùng sức mạnh mới để mở khóa, mà thay vào đó, game cung cấp các lựa chọn cốt truyện nhỏ xuyên suốt trò chơi tại một số điểm kiểm soát nhất định. Điều này đánh dấu sự khởi đầu của những ý tưởng sáng tạo đó. Cốt truyện theo chân Trevor Belmont, người có thể được đồng hành bởi một trong ba người bạn đồng hành trong chuyến hành trình của mình, và game sở hữu một nhạc nền xuất sắc. Đây cũng không phải là game Konami duy nhất trong danh sách, cho thấy Konami là một nhà phát hành hùng mạnh vào thời điểm đó.
Màn hình tiêu đề của Castlevania III: Dracula's Curse, một trong những game NES platformer hành động phiêu lưu được yêu thích.
Tổng hợp các cảnh gameplay từ Castlevania III: Dracula's Curse, cho thấy các nhân vật và môi trường gothic đặc trưng của game NES này.
Screenshot gameplay của Castlevania III: Dracula's Curse với Trevor Belmont đang chiến đấu, minh họa lối chơi platformer căng thẳng.
8. Contra
Một huyền thoại “run-and-gun”
Contra là một tác phẩm kinh điển của Konami, ra đời từ các máy arcade giống như nhiều game cùng thời, sau đó được đưa lên các hệ máy console gia đình. Đây là một trong những tựa game “run-and-gun” nguyên bản, nơi tối đa hai người chơi có thể chạy và bắn kẻ thù trong các màn hình cuộn ngang 2D, một số màn hình có “phối cảnh” 3D và thậm chí cả các màn chơi tĩnh nơi bạn bắn hạ kẻ thù đang tiến đến. Game có hai nhân vật chính là những anh hùng hành động theo phong cách thập niên 80, được trang bị nhiều loại vũ khí xuất hiện dưới dạng vật phẩm nhặt được tạm thời. Bối cảnh game diễn ra trong tương lai gần, với nhiều tòa nhà, phương tiện và kẻ thù công nghệ cao để đối phó. Mặc dù các tựa game phong cách Contra đã dần lỗi thời sau sự ra đời của đồ họa 3D, nhưng phiên bản gốc vẫn là một cú hit lớn cả ở nhà và tại các máy arcade vì một lý do chính đáng. Contra cũng là một trong những ví dụ đầu tiên về việc Konami đưa mã Konami (Konami code) vào trò chơi của mình.
Tổng hợp các cảnh hành động và bắn súng trong Contra trên NES, một tựa game run-and-gun kinh điển với lối chơi tốc độ cao.
Gameplay Contra hiển thị hai nhân vật chính đang bắn kẻ thù trong một màn hình cuộn ngang, đặc trưng của thể loại run-and-gun NES.
Cảnh quay Contra từ góc nhìn 3D "phối cảnh" khi người chơi di chuyển vào màn hình, một yếu tố độc đáo trong game NES này.
7. Punch-Out!!
Dù có hay không có Mike Tyson, game vẫn là huyền thoại
Punch-Out!!, ban đầu có tên là Mike Tyson’s Punch-Out!!, là một trong những tựa game thể thao mang tính biểu tượng nhất từng được tạo ra, bất kể tên Mike Tyson có xuất hiện trong tiêu đề hay không. Điều làm nên sự đặc biệt của Punch-Out!! là sự tập trung vào lối chơi boxing phong cách arcade, không hoàn toàn giống boxing ngoài đời thực. Thay vào đó, nó mang đến cảm giác như nguồn cảm hứng cho các tựa game hành động Souls-like của FromSoftware, nơi mọi thành công của bạn đều đến từ thất bại. Trò chơi hoàn toàn xoay quanh việc học hỏi các mẫu hình và chuyển động của đối thủ để bạn có thể phản công và ra đòn đúng lúc, giống như cách chiến đấu trong các game hành động hiện đại.
Sự tập trung vào nhận diện mẫu hình này làm cho Punch-Out!! trở nên đặc biệt, bởi không chỉ nó không yêu cầu kiến thức hay sự yêu thích boxing, mà còn vì lối chơi được tập trung xoay quanh một ý tưởng cốt lõi, khiến ý tưởng đó trở nên thực sự độc đáo. Nó đặc biệt đến mức trò chơi này vẫn có một cộng đồng speedrunning rất tích cực cho đến ngày nay.
Bìa game Punch-Out!! trên NES, một trong những tựa game thể thao kinh điển nhất của Nintendo, với hình ảnh tay đấm Little Mac.
Screenshot gameplay Punch-Out!! với Little Mac đối đầu với một võ sĩ tóc vàng, minh họa cơ chế nhận diện mẫu hình tấn công độc đáo của game NES.
Little Mac chiến đấu với Piston Hondo trong Punch-Out!! trên NES, thể hiện các trận đấu boxing đầy chiến thuật của game.
6. Ninja Gaiden II: The Dark Sword of Chaos
Hành động platformer đẳng cấp
Ninja Gaiden II: The Dark Sword of Chaos là một game platformer 2D đầy khó khăn, nơi bạn vào vai Ryu Hayabusa, một ninja có nhiệm vụ hạ gục lũ quỷ. Những con quỷ này do Ashtar điều khiển, kẻ đang lên kế hoạch nhấn chìm thế giới vào bóng tối. Tương tự như bản gốc, Ninja Gaiden II yêu cầu bạn vượt qua các cấp độ platformer, leo trèo, nhảy tường và bám vào các bức tường. Ryu có thể sử dụng thanh kiếm hoặc các vật phẩm mạnh mẽ để hạ gục kẻ thù. Mặc dù các game Ninja Gaiden hiện đại còn nâng cao độ khó hơn nữa, nhưng các game 2D cổ điển cũng có độ khó đáng kinh ngạc, điều này khiến việc hoàn thành chúng trở nên phần thưởng hơn rất nhiều.
Ninja Gaiden II thành công với độ khó khủng khiếp nhờ vào hệ thống điều khiển chính xác và mượt mà, nổi bật ngay cả trong số nhiều game platformer tuyệt vời trên console NES. Đồ họa của game cũng trông cực kỳ ấn tượng so với phần lớn thư viện game NES cùng thời.
Bìa game Ninja Gaiden II: The Dark Sword of Chaos, một game platformer hành động đầy thử thách trên NES, với ninja Ryu Hayabusa.
Screenshot gameplay Ninja Gaiden II: The Dark Sword of Chaos, cho thấy Ryu Hayabusa đang nhảy và tấn công kẻ thù trong một cấp độ nguy hiểm.
Ryu Hayabusa nhảy khỏi vách đá trong Ninja Gaiden II, thể hiện cơ chế platforming đòi hỏi kỹ năng của game NES.
5. Dragon Quest III: The Seeds of Salvation
Tuyệt tác RPG của NES
Dragon Quest III: The Seeds of Salvation, ban đầu được phát hành với tên Dragon Warrior III, là tựa game Dragon Quest hay nhất trên NES. Game này giữ nguyên các cơ chế RPG theo lượt từ hai phiên bản đầu tiên, với cốt truyện phi tuyến tính, hệ thống trang bị, chỉ số và kinh nghiệm, nhưng mở rộng chúng theo nhiều cách. Trò chơi có hệ thống class, cho phép bạn không chỉ chọn class cho ba người bạn đồng hành mà sau này còn có thể mở khóa khả năng hoán đổi class, giúp bạn kết hợp các phép thuật và khả năng mà mỗi nhân vật biết. Game cũng có cốt truyện sâu sắc hơn hai phiên bản đầu tiên, nhưng lại có một nhóm nhân vật bao gồm những người không liên quan trực tiếp đến câu chuyện chính.
Game này diễn ra theo trình tự thời gian trước hai phiên bản đầu, biến nó thành một điểm khởi đầu tuyệt vời cho series. Hệ thống class, cùng với thế giới mở rộng lớn mà bạn có thể khám phá theo tốc độ của riêng mình, khiến tựa RPG này mang lại cảm giác của một cuộc phiêu lưu quy mô lớn, đúng như bản chất của nó.
Cảnh khám phá một thị trấn trong Dragon Quest III: The Seeds of Salvation, minh họa thế giới mở rộng lớn của game RPG NES này.
Tổng hợp các cảnh gameplay từ Dragon Quest III, bao gồm chiến đấu theo lượt và khám phá bản đồ thế giới, thể hiện đỉnh cao của RPG trên NES.
Màn hình chiến đấu trong Dragon Quest III, cho thấy hệ thống chiến đấu theo lượt kinh điển và thiết kế quái vật đặc trưng.
4. Tetris
Lý do nó là game bán chạy nhất mọi thời đại
Không còn nhiều điều để nói về Tetris, tựa game giải đố vĩ đại nhất từng được tạo ra. Rất hiếm khi có một sản phẩm nào mang tính đột phá đến mức nó trở thành một thể loại game riêng biệt. Ở thời điểm hiện tại, Tetris gần giống với Solitaire hơn là Super Mario Bros. Mặc dù đã xuất hiện trên gần như mọi nền tảng từng có, lối chơi cốt lõi của game thay đổi rất ít, và ngay cả khi có thay đổi, chúng cũng chỉ là những thử nghiệm hơn là một sự thay đổi vĩnh viễn. Tetris là một game giải đố tập trung vào điểm số cao, nơi bạn cần liên tục xóa các hàng khi các khối rơi xuống ngày càng nhanh. Xóa bốn hàng cùng lúc được gọi là một “Tetris”, và là cách tốt nhất để kiếm điểm.
Mọi người đều biết Tetris là gì và biết liệu họ có thích nó hay không. Còn về điều gì làm cho phiên bản NES trở thành kinh điển, đó là phiên bản console gia đình đầu tiên và là phiên bản được các speedrunner yêu thích, một phần có thể tìm hiểu thêm trong một video của Summoning Salt.
Screenshot của Tetris phiên bản NES, trò chơi giải đố huyền thoại, minh họa các khối rơi và hàng gạch đang được xếp.
Bìa game Tetris (1989) trên NES, một trong những trò chơi bán chạy nhất mọi thời đại và là biểu tượng của game giải đố.
Màn hình gameplay của Tetris, hiển thị các khối Tetromino đang rơi và được xoay để tạo thành hàng hoàn chỉnh.
3. Mega Man 2
Phiên bản hay nhất của một series game vĩ đại
Mega Man 2 là tựa game Mega Man hay nhất trên NES, và là game hay thứ ba trên toàn bộ console này. Mặc dù một số game retro này cực kỳ khó, và Mega Man 2 cũng mang lại cảm giác khó nhằn ở thời hiện đại, nhưng độ khó dễ thở hơn so với bản gốc và hệ thống password đã biến trò chơi này thành một tác phẩm kinh điển. Hệ thống password sẽ ghi nhớ các trùm bạn đã đánh bại và tổng số Energy Tanks đã thu thập, giúp bạn tiếp tục chơi từ nơi đã dừng lại nếu hết mạng. Energy Tanks cũng là một tính năng mới trong game này, cho phép bạn hồi đầy máu cho Mega Man bằng cách sử dụng một chiếc. Tất cả những cải tiến chất lượng cuộc sống này, kết hợp với dàn tám trùm tuyệt vời, đều có sẵn trước khi bạn đối đầu với Dr. Wily.
Đây là một game hành động platformer kinh điển, một đỉnh cao trong một series có rất nhiều game hay, và bản thân Mega Man đã trở thành một linh vật mặc định của kỷ nguyên game đó.
Mega Man 2 chiến đấu với Air Man, một trong những trùm robot nổi tiếng của game, minh họa lối chơi hành động platformer của tựa game NES kinh điển.
Tổng hợp các cảnh gameplay từ Mega Man 2, thể hiện sự đa dạng của các cấp độ và trùm robot, đỉnh cao của game hành động trên NES.
Bìa game Mega Man 2 trên NES, một tựa game hành động platformer mang tính biểu tượng, với Mega Man trong tư thế sẵn sàng chiến đấu.
2. The Legend of Zelda
Game vĩ đại, nhưng ít khi là “yêu thích nhất” của ai đó
The Legend of Zelda trên NES là một tựa game khá lạ lùng. Nó mang một số điểm tương đồng với Super Mario Bros. ở chỗ nó có rất nhiều yếu tố đã trở thành nền tảng của series. Nhưng có một chút khác biệt, bởi vì khó có thể tìm thấy ai đó coi bản gốc này là game yêu thích nhất trong series. Điều đó không có nghĩa là The Legend of Zelda không phải là một trong những game NES hay nhất mọi thời đại; rõ ràng nó xếp ở vị trí thứ hai, nhưng nhiều game trong series sau này đã cải thiện và nâng tầm nó.
Tuy nhiên, cảm giác phiêu lưu cùng Link, tìm kiếm mục tiêu hoặc công cụ tiếp theo để tiếp tục cuộc hành trình, vẫn mang lại sự thỏa mãn. Điều này được củng cố bởi thực tế là các phiên bản hiện đại của series, đặc biệt là Breath of the Wild và Tears of the Kingdom, đã quay trở lại với sự tự do không định hướng của bản gốc.
Tổng hợp các cảnh gameplay từ The Legend of Zelda trên NES, minh họa thế giới Hyrule rộng lớn và Link trong cuộc phiêu lưu của mình.
Link khám phá bản đồ thế giới trong The Legend of Zelda, thể hiện yếu tố phiêu lưu và tự do khám phá của game NES.
Link chiến đấu với kẻ thù trong một dungeon của The Legend of Zelda, minh họa lối chơi hành động và giải đố.
1. Super Mario Bros. 3
Game platformer tuyệt vời, vượt trội hơn hẳn các phiên bản trước
Nếu như việc nhiều yếu tố nền tảng của series được tạo ra trong Super Mario Bros. đã ấn tượng, thì việc Super Mario Bros. 3 mang lại quá nhiều cải tiến lại gần như kỳ lạ. Game này giới thiệu Tanooki Suit, khả năng trượt xuống đồi, nhặt và giữ vật phẩm, cùng với khả năng lưu vật phẩm. Tất cả những yếu tố này vẫn hiện diện trong các game hiện đại như Super Mario Bros. Wonder, bao gồm cả bản đồ thế giới tổng quan (overworld map) và các Koopa Children, những kẻ điều hành các phi thuyền đóng vai trò màn đấu trùm cho hầu hết các thế giới. Mặc dù Nintendo sau này còn cải tiến công thức hơn nữa với Super Mario World, nhưng tựa game đó không thể đạt đến đỉnh cao như vậy nếu không có Super Mario Bros. 3 ra đời trước.
Các thế giới trong game này có chủ đề và thiết kế riêng biệt hơn, và nhạc nền là một trong những bản nhạc kinh điển mọi thời đại. Tất nhiên, lối chơi platforming chính xác, độ khó thử thách nhưng hợp lý, và thiết kế khiến bạn dễ dàng muốn chơi lại một lần nữa đã biến Super Mario Bros. 3 không chỉ là game NES hay nhất mọi thời đại mà còn là một trong những trò chơi điện tử vĩ đại nhất trong lịch sử.
Tổng hợp các cảnh gameplay từ Super Mario Bros. 3, cho thấy sự đa dạng của các thế giới, Power-ups như Tanooki Suit, và bản đồ Overworld.
Kết luận
Nintendo Entertainment System (NES) không chỉ là một chiếc máy chơi game; nó là một biểu tượng, một cánh cửa mở ra kỷ nguyên vàng của trò chơi điện tử. 10 tựa game được liệt kê trên đây chỉ là một phần nhỏ trong kho tàng khổng lồ của NES, nhưng chúng là những viên ngọc quý đã định hình nên cả một thế hệ game thủ và ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của ngành công nghiệp này. Từ những cuộc phiêu lưu đầy màu sắc của Mario, thế giới Hyrule rộng lớn của Zelda, đến những trận chiến căng thẳng trong Contra hay sự phức tạp chiến thuật của Punch-Out!!, mỗi trò chơi đều mang một dấu ấn riêng và khẳng định giá trị vượt thời gian của mình.
Dù công nghệ có tiến bộ đến đâu, những giá trị cốt lõi về lối chơi, thiết kế và khả năng giải trí mà những huyền thoại 8-bit này mang lại vẫn còn nguyên vẹn. Chúng không chỉ là ký ức đẹp đẽ của một thời đã qua mà còn là minh chứng cho thấy một ý tưởng hay, một lối chơi hấp dẫn có thể vượt qua mọi giới hạn đồ họa để trở thành bất tử. Hãy chia sẻ game NES yêu thích của bạn trong phần bình luận bên dưới và cùng nhau ôn lại những khoảnh khắc đáng nhớ!
