Gần đây, có vẻ như các card đồ họa (GPU) cũ trên thị trường đang phải đối mặt với một cuộc tấn công không ngừng từ nhiều yếu tố kết hợp. Các trò chơi được tối ưu hóa kém, yêu cầu VRAM ngày càng tăng và các tính năng hiện đại đã cùng nhau đặt ra câu hỏi về tuổi thọ còn lại của những chiếc GPU cũ vốn dĩ vẫn đang hoạt động bền bỉ. Mặc dù chiếc card đồ họa 5-7 năm tuổi của bạn có thể không còn là “ông hoàng FPS” trong vài năm qua, nhưng ít nhất nó vẫn đủ sức cho trải nghiệm chơi game 1080p xuất sắc và các tác vụ cơ bản. Tuy nhiên, những khả năng đó có thể đang bị đe dọa nếu card đồ họa của bạn rơi vào các trường hợp sau đây.
1. Card đồ họa của bạn chỉ có 8GB VRAM (hoặc ít hơn)
VRAM 8GB không còn đủ cho năm 2025
Bạn thậm chí không cần nhìn vào chỉ số FPS để biết rằng chiếc card đồ họa 8GB VRAM của mình không còn đủ sức “sống sót” lâu nữa. Yêu cầu về VRAM của các tựa game hiện đại đã tăng lên chóng mặt, đặc biệt là trong hai năm trở lại đây. Đối với những người dùng có CPU và bo mạch chủ cũ hơn, vẫn đang chạy GPU ở chuẩn PCIe 3.0, đây là một vấn đề lớn hơn nữa. Thông thường, thế hệ PCIe của GPU không quá quan trọng, nhưng một khi bạn cạn kiệt VRAM, sự sụt giảm hiệu suất giữa PCIe 5.0/PCIe 4.0 và PCIe 3.0 là cực kỳ rõ rệt.
Ngay cả khi bạn đang sử dụng phần cứng mới hơn một chút và thoải mái với PCIe 4.0, bạn cũng không thể phủ nhận thực tế rằng 8GB VRAM đơn giản là không đủ vào năm 2025. Mặc dù có thể không phải là vấn đề trong nhiều trò chơi, nhưng ngay khi bạn chạy các tựa game nặng với texture lớn và hiệu ứng Ray Tracing, việc sử dụng VRAM có thể dễ dàng vượt quá 8GB, ngay cả ở độ phân giải 1080p. Việc hết VRAM có thể biểu hiện dưới dạng các texture không được tải hoàn chỉnh, giật khung hình, tốc độ khung hình không thể chơi được, và thậm chí là treo game.
Các hãng như Nvidia và AMD vẫn đang tung ra các mẫu card đồ họa 8GB VRAM như một phần của dòng RTX 50 và RX 90. Trong khi đó, Intel đã chuyển sang mức tối thiểu 10GB và 12GB, nhưng các GPU Arc của họ vẫn là card giá rẻ. Hầu hết các game thủ muốn có GPU mới với giá cả phải chăng đều bị “mắc kẹt” với các lựa chọn 8GB từ Nvidia và AMD.
Card đồ họa 8GB VRAM minh họa cho sự hạn chế bộ nhớ trong game hiện đại.
Asus GeForce RTX 5060 8GB
Tốc độ xung nhịp bộ nhớ: 1750MHz
Kiến trúc: Blackwell
Tiến trình: TSMC 4N
Đơn vị đổ bóng (Shader Units): 3840
RTX 5060 8GB là một GPU Blackwell tương đối phải chăng từ Nvidia. Mặc dù 8GB VRAM của nó là một vấn đề trong năm 2025, đây vẫn là một trong số ít lựa chọn có sẵn trong tầm giá khoảng 300 USD.
2. Bạn không đạt được 60 FPS, ngay cả khi dùng công nghệ nâng cấp hình ảnh (upscaling)
Sẽ phải đánh đổi nhiều về trải nghiệm hình ảnh
Việc thiếu VRAM là một dấu hiệu rõ ràng, nhưng nếu GPU của bạn có 12GB VRAM và vẫn đang chật vật để đạt được FPS ổn định trong các tựa game hiện đại thì sao? Chiếc RTX 3060 từng rất mạnh mẽ của bạn không còn đủ sức đạt 60 FPS trong các tựa game vài năm gần đây, chứ đừng nói đến các tựa game Ray Tracing đỉnh cao mới nhất. Về mặt kỹ thuật, bạn vẫn có thể đạt trên 60 FPS bằng cách giảm tối đa cài đặt trong game, nhưng chất lượng hình ảnh thường sẽ quá tệ để chấp nhận được.
Ngay cả với sự trợ giúp của các công nghệ nâng cấp hình ảnh như DLSS, FSR và XeSS, bạn có thể vẫn thấy mình bị giới hạn ở mức 40-50 FPS trong hầu hết các trò chơi. Đây có thể là thời điểm tốt để cân nhắc nâng cấp từ một GPU giá rẻ lên một GPU tầm trung hoặc cao cấp. Thị trường hiện không có quá nhiều lựa chọn đáng giá, và bạn có thể sẽ cần chi hơn 550 USD để có được một chiếc card có thể sử dụng lâu dài (và có 16GB VRAM).
Tôi sẽ không đề cập đến công nghệ tạo khung hình (Frame Generation) trong phần này, bởi vì nó chỉ thực sự hữu ích khi bạn đã có tốc độ khung hình cơ bản cao, khoảng 80 FPS, điều mà các card đồ họa cũ giá rẻ khó lòng đạt được.
ASRock Radeon RX 9070 XT Steel Legend, một card đồ họa tầm trung mới.
ASRock Radeon RX 9070 XT Steel Legend
Tốc độ xung nhịp bộ nhớ: 2518 MHz
Kiến trúc: RDNA 4
Tiến trình: 5 nm
Đơn vị đổ bóng (Shader Units): 128
RX 9070 XT mang lại giá trị tuyệt vời so với mức giá đề xuất 600 USD, nếu bạn tìm được nó ở mức giá đó. Đây là một GPU vững chắc cho chơi game 1440p và 4K với hiệu suất Ray Tracing và upscaling tiên tiến.
3. Card đồ họa của bạn không thể duy trì nhiệt độ ổn định (hoặc quá ồn)
Có thể đã đến lúc “nghỉ hưu”
Mặc dù hầu hết các card đồ họa không bị điều tiết nhiệt (thermal throttle) dưới 90℃, nhưng lý tưởng nhất là giữ nhiệt độ dưới 85℃ ngay cả khi chạy các tựa game nặng. Với các giải pháp tản nhiệt trên hầu hết các mẫu gần đây, tình trạng quá nhiệt hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, chiếc card đồ họa cũ của bạn có thể không được trang bị một hệ thống tản nhiệt tốt, hoặc hệ thống đó đã xuống cấp sau vài năm sử dụng liên tục.
Theo thời gian, sự hao mòn có thể đẩy GPU của bạn đến giới hạn, và nó có thể không còn đủ khả năng xử lý các trò chơi “đốt” GPU hết mức. Bên cạnh đó, quạt có thể gặp vấn đề, keo tản nhiệt và miếng tản nhiệt có thể đã hết tuổi thọ, và tiếng rít cuộn cảm (coil whine) có thể bắt đầu xuất hiện. Ngoài việc quá nhiệt, độ ồn của GPU có thể trở thành một sự phiền toái lớn. Mặc dù có thể khắc phục một số vấn đề GPU mà không cần sửa chữa phức tạp, bạn có thể phải nghĩ đến việc thay thế nó vào một thời điểm nào đó.
Card đồ họa NVIDIA GeForce GTX 1070 Founder's Edition được lắp đặt trong máy tính, biểu tượng của GPU cũ có thể gặp vấn đề tản nhiệt.
4. Hiệu suất giảm sút trong các ứng dụng năng suất
GPU không chỉ dùng để chơi game
Chơi game có thể không phải là tất cả những gì bạn làm với card đồ họa của mình. Nếu bạn thường xuyên sử dụng PC cho chỉnh sửa video, dựng hình 3D và các khối lượng công việc chuyên nghiệp khác, bạn cần đủ sức mạnh GPU để tránh phải chờ đợi hàng giờ liền. Nếu card đồ họa của bạn đã bắt đầu chậm lại trong các chương trình này theo thời gian, đó có thể là dấu hiệu cho thấy nhu cầu công việc của bạn đã vượt quá khả năng phần cứng hoặc phần mềm của nó.
Các ứng dụng như Adobe Premiere Pro, Adobe After Effects, Blender và DaVinci Resolve có thể đòi hỏi rất nhiều từ cả CPU và GPU của bạn. Bạn có thể không còn lựa chọn nào khác ngoài việc mua một card đồ họa mới nếu bạn nhận thấy thời gian render chậm đáng kể. Bạn nên xem xét RTX 5070 nếu muốn một chiếc card mới có hiệu suất làm việc chuyên nghiệp đáng nể. Nvidia thường là lựa chọn tốt hơn trong các ứng dụng này, nhưng RX 9070 XT cũng là một đối thủ đáng gờm.
Card đồ họa PNY GeForce RTX 5070 OC, lựa chọn nâng cấp cho hiệu suất làm việc chuyên nghiệp.
PNY GeForce RTX 5070 OC
RTX 5070 là một GPU Blackwell từ Nvidia cung cấp 12GB VRAM và hiệu suất ngang với RTX 4070 Ti. Đây là một GPU tốt cho cả chơi game và làm việc chuyên nghiệp nếu bạn có thể tìm thấy nó với mức giá đề xuất.
5. Card đồ họa của bạn không hỗ trợ các tính năng hiện đại
Đến khi nào bạn có thể chịu đựng được?
Cuối cùng, một trong những dấu hiệu lớn nhất cho thấy GPU của bạn đang lão hóa nhanh là khi bạn thường xuyên thấy mình bị tước đi các tính năng và công nghệ hiện đại. Đầu tiên, đó là Ray Tracing, DLSS và mesh shaders (dòng GTX 10). Tiếp theo, bạn đã bỏ lỡ Resizable BAR (dòng RTX 20 và RX 5000), sau đó là Multi Frame Generation (dòng RTX 30 và RTX 40). Mặc dù không phải tất cả các công nghệ này đều là “phải có”, nhưng thực tế là các GPU cũ đang mất dần hỗ trợ cho ngày càng nhiều tính năng nhanh hơn bạn nghĩ.
Các công nghệ như DLSS và FSR là những yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với các GPU giá rẻ. Chúng có thể giúp kéo dài tuổi thọ của card đồ họa thêm vài năm. Và Resizable BAR cùng Smart Access Memory có thể mang lại hiệu suất tăng 10-15% FPS miễn phí chỉ bằng cách bật một cài đặt đơn giản trong BIOS. Các trò chơi như Alan Wake 2 đã loại bỏ hỗ trợ cho vertex shaders, làm giảm đáng kể hiệu suất của các GPU cũ. Xu hướng này sẽ tiếp tục khi chúng ta tiến về phía trước, và bạn sẽ phải thay thế card đồ họa của mình sớm hay muộn.
Đã đến lúc xem xét nâng cấp card đồ họa của bạn
Việc tránh nâng cấp GPU càng lâu càng tốt thường là quyết định đúng đắn, đặc biệt trong một thị trường như hiện nay. Tuy nhiên, khi rõ ràng là thị trường đã bỏ xa chiếc card đồ họa của bạn, việc cân nhắc thay thế có thể là khôn ngoan. Nếu bạn không đạt được tốc độ khung hình ổn định, không có đủ VRAM cho các tựa game hiện đại và không thể tận hưởng các tính năng thiết yếu như upscaling, đã đến lúc bạn nên bắt đầu tìm hiểu về các GPU mới hơn.
