Với kinh nghiệm sử dụng trợ lý nghiên cứu AI của Google, NotebookLM, từ những ngày đầu khi nó vẫn còn là “Project Tailwind” trong Google Labs — sân chơi thử nghiệm của gã khổng lồ công nghệ, tôi đã có một cái nhìn độc đáo về quá trình phát triển của công cụ này. NotebookLM đã nhanh chóng trở nên phổ biến với hàng trăm nghìn người dùng trên toàn thế giới, nhờ các tính năng đột phá như Tóm tắt âm thanh (Audio Overviews). Là một người gắn bó với NotebookLM từ khi nó còn thiếu nhiều tính năng vượt trội như hiện tại, tôi đã học hỏi được rất nhiều điều. Có những điều mà nếu được bắt đầu lại, tôi chắc chắn sẽ làm khác đi. Dưới đây là những kinh nghiệm xương máu mà tôi muốn chia sẻ để bạn có thể tận dụng tối đa NotebookLM ngay từ đầu, đặc biệt với bộ tính năng hiện tại của nó.
Lập tức tạo một sổ ghi chép “Everything” (Mọi thứ)
Một sổ ghi chép cho tất cả
Dù tôi đã đề cập nhiều lần về việc tạo một sổ ghi chép “Everything” (Mọi thứ) trong các bài viết khác của mình, nhưng thực tế là tôi đã tạo nó khá muộn, mãi đến khoảng tháng 2 năm 2025. Nếu được bắt đầu sử dụng NotebookLM từ đầu, điều đầu tiên tôi sẽ làm là tạo ngay một sổ ghi chép “Everything”.
Khái niệm này không phải là điều tôi tự nghĩ ra mà thực chất là gợi ý từ Steven Johnson, một cây bút khoa học, tác giả biên tập, và là một thành viên của đội ngũ phát triển NotebookLM ngay từ đầu. Trong một bài đăng trên The Keyword, nơi ông chia sẻ các mẹo để tận dụng tối đa NotebookLM, một trong những lời khuyên của ông là tạo một sổ ghi chép chính và sau đó xác định các sổ ghi chép theo chủ đề cụ thể từ sổ chính đó. Sổ ghi chép “chính” này chính là cái mà Steven gọi là sổ “Everything”. Ông Steven gợi ý điền vào sổ này những nguồn tài liệu bạn thường xuyên làm việc nhất, biến nó thành một AI cá nhân hóa và một dạng “bộ não thứ hai” của bạn.
Với một người hay quên mọi thứ chỉ vài phút sau khi nghĩ ra, ý tưởng lưu trữ mọi điều mình muốn nhớ và truy xuất ngay lậpc trong một nơi duy nhất quả thực rất hợp lý. Đó chính xác là những gì tôi đã làm vài tháng trước. Tôi đã tạo một sổ ghi chép NotebookLM mới và điền vào đó hàng loạt nguồn tài liệu phản ánh chính con người tôi hiện tại, như các ghi chú ngẫu nhiên của Apple Notes tôi viết lúc nửa đêm, danh sách sách và phim, ý tưởng viết lách, thậm chí cả lịch học và mô tả các khóa học tôi đang theo.
Mục tiêu không phải là xây dựng một sổ ghi chép được tổ chức hoàn hảo, ghi lại từng chi tiết về tôi. Mục đích là không còn phải cố gắng ghi nhớ quá nhiều thông tin chỉ vì mục đích ghi nhớ, và cuối cùng có một không gian nơi tôi có thể truy xuất ngay lập tức các ý tưởng đã có trước đây bằng ngôn ngữ tự nhiên, và thực sự định hình chúng thành thứ gì đó có ý nghĩa. Việc tạo một sổ ghi chép “Everything” là một trong những động thái thông minh nhất tôi từng thực hiện trong việc theo dõi thông tin, và tôi ước mình đã tạo nó sớm hơn.
Chọn lọc nguồn tài liệu đầu vào một cách kỹ lưỡng
Không phải cứ nhiều là tốt
Giao diện NotebookLM hiển thị trang thêm nguồn tài liệu, nhấn mạnh khả năng tải lên tài liệu đa dạng để cá nhân hóa trợ lý AI.
Sức mạnh lớn nhất của NotebookLM là giúp bạn tương tác tốt hơn với các nguồn tài liệu bạn đã có sẵn. Nó không được thiết kế để giúp bạn tìm kiếm nguồn mới hoặc học một điều gì đó hoàn toàn xa lạ từ đầu. NotebookLM phát huy tối đa hiệu quả khi bạn cung cấp cho nó tài liệu mà bạn đã quen thuộc, cho dù đó là slide bài giảng của giáo sư, ghi chú bạn đã thực hiện trong lớp, những suy nghĩ được ghi lại trong cuộc họp, các bài nghiên cứu khoa học, hoặc bất cứ điều gì khác. NotebookLM xây dựng ngữ cảnh xung quanh các nguồn bạn tải lên sổ ghi chép của mình và hoạt động như một AI cá nhân hóa, nghĩa là nó chỉ quen thuộc với những gì bạn đã chia sẻ với nó.
Vấn đề ở đây là: tính năng AI cá nhân hóa này bắt đầu hoạt động kém hiệu quả khi bạn tải lên quá nhiều nguồn không liên quan đến nhau. Nếu bạn đổ một loạt các tệp PDF, liên kết hoặc tài liệu ngẫu nhiên thuộc các chủ đề hoàn toàn khác nhau vào, NotebookLM sẽ khó duy trì ngữ cảnh hoặc đưa ra những hiểu biết có ý nghĩa. Đó chính xác là sai lầm tôi đã mắc phải khi mới dùng. Thay vì tải tất cả các nguồn tài liệu tôi có vào một sổ ghi chép, giờ đây tôi đảm bảo chỉ nhóm các nguồn thuộc cùng một chủ đề chung và thực sự hữu ích. Bằng cách này, mọi thứ sẽ tập trung hơn nhiều và giúp NotebookLM đưa ra các bản tóm tắt cũng như câu trả lời tốt hơn.
Kết hợp NotebookLM với các công cụ khác
NotebookLM không phải giải pháp “tất cả trong một”
NotebookLM chắc chắn là một công cụ cực kỳ mạnh mẽ. Dù đây là một điều tuyệt vời, nhưng đó cũng là một trong những lý do lớn nhất khiến tôi từ chối sử dụng bất kỳ công cụ nào khác. Điều đó diễn ra cho đến gần đây, khi tôi nhận ra rằng NotebookLM tỏa sáng hơn nữa khi bạn kết hợp nó với các công cụ năng suất khác như Perplexity, Notion, Excel và nhiều ứng dụng khác. Chẳng hạn, tôi thường kết hợp NotebookLM với Perplexity vào những ngày tôi không có nhiều nguồn tài liệu để làm việc trong NotebookLM.
Trong khi NotebookLM không được thiết kế để giúp bạn tìm kiếm nguồn mới, thì Perplexity lại làm rất tốt điều đó. Vì vậy, tôi sử dụng Perplexity để tìm kiếm các bài viết, tài liệu và thông tin nền tảng, sau đó đưa những nội dung liên quan nhất vào NotebookLM để đi sâu hơn.
Tương tự, dù NotebookLM được thiết kế để giúp bạn tương tác với thông tin trong các nguồn bạn tìm thấy, tôi nhận thấy Perplexity không làm tốt nhiệm vụ đó. Đó là lúc NotebookLM phát huy hoàn hảo vai trò của mình. Tôi có thể tạo Sơ đồ tư duy (Mind Maps) từ thông tin trong các nguồn tôi tìm thấy từ Perplexity, hoặc biến chúng thành các bản Tóm tắt âm thanh (Audio Overviews) hấp dẫn chỉ trong vài phút.
Chìa khóa nằm ở việc tận dụng điểm mạnh của NotebookLM, xác định các điểm yếu của nó, và sau đó tìm một công cụ lấp đầy chính xác những khoảng trống đó. Bằng cách này, bạn sẽ xây dựng được một quy trình làm việc hiệu quả, mà bạn thực sự sẽ gắn bó lâu dài.
Đừng mắc những sai lầm mà tôi đã mắc phải. Các mẹo tôi đã chia sẻ ở trên đã tạo ra sự khác biệt lớn trong quy trình làm việc của tôi, và chúng chính xác là những gì tôi muốn giới thiệu cho bất kỳ ai mới bắt đầu sử dụng NotebookLM. Hãy thử áp dụng chúng vào quy trình làm việc của bạn và chia sẻ những trải nghiệm của bạn trong phần bình luận nhé!
